Ongepland zwanger en de keuze voor abortus

Pro-life of pro-ingewikkelde keuzes en zelfbeschikkingsrecht?

Vandaag stond er een artikel in het NRC over de anti-abortusbeweging Pro-life die morgen demonstreert tegen de legalisering van abortus in Roemenië. Pro-life claimt nergens ’tegen’ te zijn, maar hun dominante oordeel in de samenleving en het feit dat geen vrouw over haar abortuservaring durft te vertellen vanwege het taboe dat er nog steeds op heerst, laten eerder een anti-vrije keuze en anti-zelfbeschikkingsrecht zien in Nederland.

Jaarlijks kiezen 28.000 vrouwen ervoor de zwangerschap af te breken. Daar zitten vrouwen tussen die tegen abortus zijn. Wanneer een vrouw haar zwangerschap beëindigt is er vaak niet simpelweg sprake van óf complete opluchting óf eeuwige verdriet of spijt.

Van de 28.000 vrouwen die jaarlijks abortus ondergaan hoor je er niemand over.

Ik weet hoe het is om ongepland zwanger te raken. Van mijn oudste zoon werd ik door de spiraal heen zwanger op een moment in mijn leven dat ik er nog van overtuigd was dat ik nooit kinderen zou krijgen. Ik zag mezelf nooit als moeder, was erg gesteld op mijn vrijheid en nog ‘maar’ 21. Totdat ik zwanger werd en overduidelijk de ‘ja’ ingegeven kreeg: dit moest zo zijn. En ik voelde me instant moeder, ondanks mijn situatie die verre van ideaal was.

Mijn omgeving dacht daar anders over en had zo hun twijfels over mijn keuze. Het (niet uitgesproken) oordeel vanuit je omgeving bemerken kan er inhakken. Als je niet stevig in je schoenen staat, raak je de verbinding met jezelf kwijt en kies je niet meer het juiste. Wat dat ook voor je moge zijn.

Andersom kan het ook. Ik ken vrouwen die, jonger of veel ouder dan 21 jaar, ongepland zwanger zijn geraakt en direct de ‘nee’ voelden. Ondanks dat sommigen van hen altijd kinderen wilden en die later misschien nog steeds zouden willen. Die ‘nee’ betekent niet per definitie dat de vrouw in kwestie geen liefde voor het kind voelt, verkracht is, is vreemdgegaan, geen partner heeft of haar financiën nog niet op orde heeft. Dat is een beetje kort door de bocht.

Het zijn vrouwen – wat zeg ik, mensen – zoals jij en ik. Vrouwen die de pil en morning-afterpil moeten slikken maar zich voor weeënopwekkers dienen te verantwoorden. Vrouwen met een uniek, uiteenlopend verhaal die in vele gevallen niet kunnen verklaren waarom zij die nee voelen en zowel opgelucht als hartgebroken kunnen zijn na het afscheid. Fysiek afscheid nemen van een kind is geen onverschillige keuze en doe je niet vanuit een volle ‘ja’ of ‘nee’. Het is veel complexer.

Je mag blij zijn als je niet zelf of als man zijnde ongewenst zwanger raakt en moet dealen met deze situatie en het onbegrip van anderen die nog nooit in jouw situatie zijn beland. Want wat je ook besluit: je zult er altijd door sommigen op worden afgerekend. Vrouwen voelen dit en durven het bestaan van hun kind niet te delen, waardoor ze voornamelijk alleen door het proces heen gaan.

Een vrouw heeft ‘helaas’ niet dezelfde mogelijkheid als de man om weg te rennen van de situatie. Zij draagt het kind, maakt fysiek en emotioneel ruimte voor dat kind en wordt ongevraagd ingeleid in het moederschap. Als een man ‘nee’ voelt bij de zwangerschap en zijn rug naar de situatie toekeert, waar ligt dan zijn verantwoordelijkheid? Is hij dan ineens geen vader meer? Was het voor een vrouw maar zo simpel.

Het beëindigen van een zwangerschap lijkt één van de uitzonderingen in onze individualistische, ‘vrije’ samenleving waar je acceptatie voor moet verdienen óf jezelf over moet doodzwijgen. Met als gevolg dat velen zich vanuit schuld en schaamte het recht ontnemen om ooit opnieuw zwanger te mogen raken of met een geheim blijven rondlopen.

In de Nederlandse zorg is abortus de enige behandeling waarbij er een verplichte bedenktijd is, nadat je je aanmeldt bij een kliniek. Ook als je er laat achter komt dat je zwanger bent (bijv. omdat je bent blijven menstrueren) en op de grens zit van complicaties/geen mogelijkheid tot abortus, heb je niet de vrijheid om je keuze direct uit te voeren. Professionele, psychologische zorg is echter vrijblijvend.

Als een vrouw haar emoties onderdrukt omdat de ervaring en het taboe erop zo heftig is, blijft dat haar soms levenslang achtervolgen. Maar ook het kind dat heeft bestaan, wordt niet erkend en liefdevol gezien.

Wat zou het voor moeder en kind doen, als het afscheid vanuit een liefdevolle verbinding, afstemming en acceptatie zou plaatsvinden? En voor de vader?

Ik heb vrouwen gesproken over deze lifechanging ervaring maar ben ook benieuwd:
Hoe zou het protocol en de psychologische begeleiding bij abortus volgens jullie eruit moeten zien?